ប័រ
ប័រ ឬ អាវ៉ូកាចេរ ឬ អាវ៉ូកាដូ
ឬ អាវ៉ូកាត៍ (ភាសាអង់គ្លេស : Avocado) ជាផ្លែឈើមានសាច់ជាប័រ និងជាដើមឈើស្រុកមានកំណើតនៅប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ និង អាមេរិកកណ្ដាល ។
ប័រ ជាផ្លែឈើពាណិជ្ជកម្ម
និងត្រូវបានដាំដុះនៅតំបន់ដែលមានអាកាសធាតុក្ដៅទូទាំងពិភពលោក (និងតំបន់ក្ដៅមធ្យម
ដូចជារដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា) ។ ប័រ
មានផ្លែពណ៌បៃតងដូចផ្លែសារីពេលទុំបន្ទាប់ពីប្រមូលផល ។ ដើម ប័រ អាចផ្ទេរឲ្យគ្នាបាន
ហើយពេលខ្លះការបង្កាត់ពូជគឺធ្វើតាមវិធីផ្សាំមែក
ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការគ្រប់គ្រងគុណភាពនិងបរិមាណផ្លែឈើ ។
អាវ៉ូកាចេរ (ន.) (បារ.) (Avocatier)
ឈ្មោះឈើជាដំណាំមួយប្រភេទ មានដើមធំស្លឹកមានទ្រង់ទ្រាយស្រដៀងនឹងស្លឹកសាលព្រឹក្ស ប៉ុន្តែស្តើងទន់ ផ្លែវាហៅអាវ៉ូកាត៍ (បារ. Avocat) ផ្លែមានសណ្ឋានទ្រវែង មានទំហំប៉ុនផ្លែព្នៅខ្នាតជំទើរខ្លះ ប៉ុនផ្លែត្រឡាចស្រូវ គឺត្រឡាចខ្នាតតូចខ្លះ ខាងលើតូច ខាងក្រោមធំ,
ផ្លែទុំមានសាច់ទន់ជ្រាយ ស្រដៀងនឹងត្រសក់ស្រូវខ្មែរ,
មានគ្រាប់តែមួយធំ មានស្រោមសាច់ទន់ឱបគ្រាប់, ទំហំគ្រាប់ស្រដៀងនឹងគ្រាប់ផ្លែទុរេន,
បណ្តុះបានដោយងាយ, ផ្លែទុំសម្រាប់ប្រើជាខាទនីយាហារ, មុននឹងបរិភោគ ត្រូវចិតយកសំបកស្តើងចេញ ហើយកាត់សាច់ផ្លែនោះជាដុំៗ ដូចត្រសក់ស្រូវដែរ រួចលាយស្ករ-សសុទ្ធក៏បាន លាយទឹកដោះគោកំប៉ុងក៏បាន លាយខ្ទិះដូងឆៅផ្អែមក៏បាន, មានឱជារសស្រដៀងនឹងត្រសក់ស្រូវទុំ ប៉ុន្តែមិនភ្លាវទេ ឆ្ងាញ់ជាងត្រសក់ស្រូវខ្មែរ ។ អាវ៉ូកាចេរ នេះជាឈើដំណាំមានពូជមកពីប្រទេសបារាំងសែស ប្រភពដើមមកពីប្រទេសអាមេរិគ,
ដាំនៅប្រទេសកម្ពុជាយើងកើត, យ៉ាងយឺតណាស់ត្រឹមប្រាំឆ្នាំក៏អាចមានផ្លែ,
គេបានដាំពិសោធមើលរួចទៅហើយ ឃើញកើតមានផ្លែដូចនៅប្រទេសបារាំងដែរ ។ គួរប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើងពេញចិត្តដាំដំណាំនេះឲ្យមានបរិបូណ៌ឡើង ព្រោះជាសេដ្ឋកិច្ចមួយប្រភេទ ដែលចាប់កំណើតមានជាដំបូងក្នុងសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយមព្រះពុទ្ធសាសនា,
ក្នុងស្រុកភូមិនិងវត្តនីមួយៗ គួរដាំហើយថែទាំបំប៉នជីសាប កុំប្រើជីប្រៃ, រដូវប្រាំងត្រូវចាក់ទឹកស្រោចជួយខ្លះផងកុំឲ្យវាងាប់, លុះឈើនេះមានដើមធំហើយ ក៏អាចរស់បានឯងៗ ដូចឈើដំណាំប្រភេទឯទៀតៗ នោះដែរ (បើមិនហៅ អាវ៉ូកាចេរ តាមបារាំង, យើងអាចហៅថា ដើមអាវ៉ូកាត៍ តាមឈ្មោះផ្លែវាក៏បាន) ។
ប័រ
|
|
 |
|
ចំណាត់ថ្នាក់វិទ្យាសាស្រ្ត
|
|
អាណាចក្រ
|
Plantae
|
(unranked)
|
Angiosperms
|
(unranked)
|
Magnoliids
|
លំដាប់
|
Laurales
|
អម្បូរ
|
Lauraceae
|
ពួក
|
Persea
|
ប្រភេទ
|
P.americana
|
ឈ្មោះទ្វេនាម
Persea americana Mill.
|
|
មាតិកា
១.លក្ខណៈរុក្ខសាស្រ្ត
២.ពូជ
៣.ឈ្មោះដូច
៤.លក្ខណៈពិសេសរបស់ប័រ
៥.គុណសម្បត្តិនិងអត្ថប្រយោជន៍
៦.តម្លៃអាហារូបត្ថម្ភក្នុង 100 g
១.លក្ខណៈរុក្ខសាស្រ្ត
ដើមប័រ
ប័រ មានដើមត្រង់
កម្ពស់អាចដល់ទៅ 18 ម៉ែត្រ សំបកពណ៌ត្នោតខ្ចី ហើយគ្រើមដូចស្បែកក្រពើ ។
ស្លឹកប័រមានពណ៌បៃតង ។
ផ្កាប័រមានទំហំតូចៗពណ៌សព្រលាំលឿង មាន 6 ត្របក ចេញជាកញ្ចុំពីចុងមែក ។
 |
| ផ្កាប័រមិនទាន់រីក |
 |
| ផ្កាប័រមិនទាន់រីក |
 |
| ផ្កាប័ររីក |
 |
| ផ្កាប័ររីក |
 |
| ផ្កាប័ររីក |
ផ្លែប័រ
ផ្លែប័រមានរាងទ្រវែងឬមូល ស្រដៀងនឹងផ្លែសារី
មានទាំងពូជសម្បកស្ដើងនិងសម្បកក្រាស់ មានសាច់ម៉ដ្ឋ មានសម្បុរតាំងពីលឿងខ្ចីទៅដល់លឿងចាស់
គ្មានក្លិន មានគ្រាប់តែ 1 និងមានស្រោមស្រោបគ្រាប់ ។
២.ពូជ
ប័រចែកចេញជា 3 ពូជគឺៈ
1. ពូជគួទ័រម៉ាឡា (Guatemala) មានផ្លែពណ៌បៃតង ក្បាលផ្លែគ្រើម គ្រាប់មានទំហំតូច រាងមូល សាច់ក្រាស់
សម្បូរជាតិប្រេង ស័ក្ដិសមនឹងអាកាសធាតុត្រជាក់បង្គួរ ។
2. ពូជឥណ្ឌាខាងលិច (West Indian) សម្បករលោងរងើមមានពណ៌បៃតងព្រលាំលឿង សាច់ក្រាស់ គ្រាប់នៅក្នុងស្រោមរលុង មានរសជាតិផ្អែមឡែមៗ
មានជាតិប្រេងតិច ធន់នឹងអាកាសធាតុក្ដៅ ។
3. ពូជម៉ិកស៊ីកូ មានផ្លែតូច សម្បករលោងស្ដើងជាងពូជពីរទៀត ពេលចាស់មានពណ៌ស្វាយ
ស្រោមស្រោបគ្រាប់ស្ដើងនិងធំរលុង មានជាតិប្រេងច្រើន ធន់នឹងអាកាសធាតុត្រជាក់បានល្អ ។
៣.ឈ្មោះដូច
·
Laurus persea L.
·
Persea americana var. angustifolia Miranda
·
Persea americana var. drymifolia (Cham. & Schltdl.)
S.F.Blake
·
Persea americana var. nubigena (L.O.Williams) L.E.Kopp
·
Persea drymifolia Cham. & Schltdl.
·
Persea edulis Raf.
·
Persea floccosa Mez
·
Persea gigantea L.O.Williams
·
Persea gratissima C.F.Gaertn.
·
Persea gratissima var. drimyfolia (Schltdl. & Cham.)
Mez
·
Persea gratissima var. macrophylla Meisn.
·
Persea gratissima var. oblonga Meisn.
·
Persea gratissima var. praecox Nees
·
Persea gratissima var. vulgaris Meisn.
·
Persea leiogyna Blake
·
Persea nubigena L.O.Williams
·
Persea nubigena var. guatemalensis L.O.Williams
·
Persea paucitriplinervia Lundell
·
Persea persea (L.) Cockerell
·
Persea steyermarkii C.K.Allen
៤.លក្ខណៈពិសេសរបស់ប័រ
អ្នកខ្លះចាញ់ប័រ ដោយចាញ់លម្អង ឬចាញ់បន្ទាប់ពីទទួលទាន
ដែលហៅថា Latex-fruit
syndrome ព្រោះពាក់ព័ន្ធនឹងការចាញ់ Latex
ដែលអាការទាំងនោះមានដូចជា ឡើងកន្ទាលត្រអាក, ស្កៀបរមាស់, ឈឺពោះ, ក្អួត
ឬអាចដល់ថ្នាក់បាត់បង់ជីវិត ។
ស្លឹក, សម្បក ដើម និងស្រោមគ្រាប់របស់ប័រ មានពិសចំពោះសត្វជាច្រើនប្រភេទដូចជា
ឆ្មា, ឆ្កែ, ពពែ, ទន្យាយ, កណ្ដុរ, បក្សី, មាន់, ត្រី និង សេះ ជាដើម
ចំណែកផ្លែក៏មានពិសចំពោះបក្សីមួយចំនួនដែរ ។
American Society for the Prevention of Cruelty to
Animals (ASPCA) បានប្រកាសថា ប័រមានពិសចំពោះសត្វទាំងឡាយ ។ Avo Derm
នៅក្នុងប័រដែលត្រូវបានលាយនឹងចំណីឆ្កែនិងចំណីឆ្មា ត្រូវបាន ASPCA មិនធានាថាវាមានសុវត្ថិភាពឬអត់នោះទេ ។
៤.គុណសម្បត្តិរបស់ប័រនិងអត្ថប្រយោជន៍
-គុណសម្បត្តិ
ផ្លែប័រខ្ចី យើងមិនអាចទទួលទានបានទេ ព្រោះវាមានសារជាតិ Tannin ធ្វើឲ្យមានរសជាតិល្វីង ញ៉ាំច្រើននឹងធ្វើឲ្យឈឺក្បាល ។
យើងអាចទទួលបានតែផ្លែទុំ ដោយទទួលទានស្រស់ៗ ឬទទួលទានជាមួយការ៉ែម, ស្ករ, ទឹកដោះគោផ្អែម
និងធ្វើជាសាឡាដខេក ជាដើម ។
ជនជាតិម៉ិកស៊ីកូយកផ្លែប័រធ្វើជាគ្រឿងផ្សំសម្រាប់អាហារជំនួសប័រ
និងចម្រាញ់ធ្វើជាគ្រឿងសម្អាង ឯនៅប្រទេសហ្វីលីពីន, ប្រេស៊ីល, ឥណ្ឌូណេស៊ី, វៀតណាម និងឥណ្ឌាខាងត្បូង
និយមទទួលទានប័រជាមួយនំប៉័ង ឬ ការ៉ែម ។ ប្រជាជនហ្វីលីពីន,
ប្រេស៊ីល, វៀតណាម និងឥណ្ឌូណេស៊ី និយមបន្ថែមស្ករ ទឹកដោះគោ ឬជួនកាលស្រោចសូកូឡាពីលើ ។
 |
| ភេសជ្ជៈប័រ |
 |
| នំប័រ |
-អត្ថប្រយោជន៍
+អត្ថប្រយោជន៍ចំពោះសុខភាពរាងកាយៈ
·
ជាតិប្រេងនៅក្នុងសាច់ប័រ
ជួយកាត់បន្ថយកម្រិត
LDL-cholesterol ដែលជាកូឡេស្តេរ៉ូលមានផលប៉ះពាល់ចំពោះរាងកាយ និងបន្ថែមកម្រិត HDL-cholesterol នៅក្នុងឈាម ដែលជាកូឡេស្តេរ៉ូលមានគុណសម្បត្តិចំពោះរាងកាយ ។
·
បង្ការជំងឺបេះដូង
·
កាត់បន្ថយជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម
អ្នកជំងឺនេះខ្ពស់គួរទទួលទានផ្លែប័រ ។
·
ជួយបញ្ចុះទម្ងន់
ព្រោះកាបូអ៊ីដ្រាតមានកម្រិតទាប និងដោយសារមានជាតិស្ករតិច ទើបអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមអាចទទួលទានផ្លែប័របានដែរ
។
·
មានវីតាមីន A ដែលជាសារធាតុ Antioxidant
ជួយការពារកោសិកាក្នុងរាងកាយពីសារធាតុពុលក្នុងខ្យល់ ទឹក និងចំណីអាហារ ហើយនិងជំនួយភ្នែក
។
·
មានវីតាមីន B ជួយបង្ការជំងឺស្ពឹកស្រពន់ និងជំងឺដំបៅមាត់ ។
·
មានវីតាមីន C ជួយបង្ការជំងឺផ្ដាសាយនិងឈាមអញ្ចាញធ្មេញ ។
·
ប័រសម្បូរទៅដោយសារធាតុរ៉ែ និងអាហារូបត្ថម្ភដែលចាំបាច់សម្រាប់រាងកាយ
មិនថាជាកាល់ស្យូម, ប៉ូតាស្យូម, ផូស្វ័រ ដែលជួយកាត់បន្ថយកូឡេស្ដេរ៉ូល ជាពិសេសហ្វូលីកជាអាហារសំខាន់សម្រាប់ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ
ដោយសារហ្វូលីកជាអាហារូបត្ថម្ភចាំបាច់សម្រាប់ការលូតលាស់ ធំធាត់ និងបង្កើតជាលិការបស់ទារក
។
+អត្ថប្រយោជន៍ចំពោះសម្រស់
·
សម្រាប់ស្បែកៈ
ប័រត្រូវបានយកទៅចម្រាញ់ជាគ្រឿងសម្អាងថែរក្សាស្បែក ។
ស្រ្តីអាមេរិកខាងត្បូង និងម៉ិកស៊ីកូប្រើផ្លែប័រថែរក្សាស្បែកនិងសក់រាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ
ជាពិសេសអ្នកដែលមានស្បែកក្រៀម
។ ដោយយកផ្លែប័រមកក្រឡុកជាមួយនឹងចេកណាំវ៉ាទុំនិងទឹកឃ្មុំ 1/3 ស្លាបព្រាតែ បំពោកឲ្យពេញផ្ទៃមុខ ទុកចោលប្រហែល 15-20 នាទី ហើយលាងចេញ ស្បែកមុខរបស់លោកអ្នកនឹងមានសំណើម មានពន្លឺចែងចាំង ។
·
ថែរក្សាសក់ (សក់រួញ)
ប័រមានប្រូតេអ៊ីនខ្ពស់ជាងផ្លែឈើស្រស់ដទៃទៀតប្រហែល
0.8-1.7 % ដោយផ្ដល់ថាមពលដល់រាងកាយខ្ពស់
តែមានកាបូនអ៊ីដ្រាតទាប ប្រូតេអ៊ីនងាយរលាយ មានជាតិសរសៃច្រើន និងជាតិខ្លាញ់ដែលចាំបាច់ចំពោះរាងកាយនិងសរសៃសក់ ដែលមានតួនាទីព្យាបាលសក់ខូចនិងធ្វើឲ្យសក់រលូន ជួយឲ្យសក់មានទម្ងន់
កម្ចាត់បញ្ហាសក់រួញ កាត់បន្ថយបញ្ហាសក់ស្ងួត សក់សំពោង ។
៥.តម្លៃអាហារូបត្ថម្ភក្នុង 100 ក្រាម
|
||
ឈ្មោះ
|
ទម្ងន់
|
ភាគរយ
|
ថាមពល
|
160 kcal
|
|
កាបូអ៊ីដ្រាត
|
8.53 g
|
|
ជាតិស្ករ
|
0.66 g
|
|
ជាតិសរសៃ
|
6.7 g
|
|
ជាតិខ្លាញ់
|
14.66 g
|
|
ភាពឆ្អែត
|
2.13 g
|
|
ភាពមិនឆ្អែតទោល
|
9.80 g
|
|
ភាពមិនឆ្អែតត្រួត
|
1.82 g
|
|
ប្រូតេអ៊ីន
|
2 g
|
|
វីតាមីន
|
||
វីតាមីន A
|
7 μg
|
1 %
|
បេតាការ៉ូទីន
|
62 μg
|
1 %
|
លូទីនស៊ីសានទីន
|
271 μg
|
|
វីតាមីន B1
|
0.067 mg
|
6 %
|
វីតាមីន B2
|
0.13 mg
|
11 %
|
វីតាមីន B3
|
1.738 mg
|
12 %
|
វីតាមីន B5
|
1.389 mg
|
28 %
|
វីតាមីន B6
|
0.257 mg
|
20 %
|
វីតាមីន B9
|
81 μg
|
20 %
|
វីតាមីន C
|
10 mg
|
12 %
|
វីតាមីន E
|
2.07 mg
|
14 %
|
វីតាមីន K
|
21 μg
|
20 %
|
ធាតុរ៉ែ
|
||
កាល់ស្យូម
|
12 mg
|
1 %
|
ជាតិដែក
|
0.55 mg
|
4 %
|
ម៉ាញេស្យូម
|
29 mg
|
8 %
|
ម៉ង់ហ្គាណែស
|
0.142 mg
|
7 %
|
ផូស្វ័រ
|
52 mg
|
7 %
|
ប៉ូតាស្យូម
|
485 mg
|
10 %
|
សូដ្យូម
|
7 mg
|
0 %
|
ស័ង្កសី
|
0.64 mg
|
7 %
|
ធាតុផ្សំផ្សេងទៀត
|
||
ទឹក
|
73.23 g
|
|
ហ្វ្លអរ៉ាយ
|
7 μg
|
|
kcal (kilocalorie) = កាឡូរី
μg (micrograms) = មីក្រូក្រាម
mg ( milligrams) = មីលីក្រាម
|
||
ប្រភពឯកសារៈវេបសាយបរទេស
ប្រភពរូបភាពៈGoogle
No comments